Fundusze inwestycyjne mają ambitne plany. Czy to szansa dla polskiego rynku najmu?

Fundusze inwestycyjne kupujące mieszkania i wprowadzające je na rynek najmu działają w Polsce od 2016 r. Według badania Fundacji Rynku Najmu w 2021 r. liczba mieszkań należących do inwestorów instytucjonalnych wynosiła w Polsce 7,9 tys. lokali, a kolejne 26 tys. było w budowie. Może się wydawać, że na tle całego rynku to niewiele, ale prognozy ekspertów są tu jednoznaczne: ta liczba będzie nadal rosła, i to szybko. Za 6 lat na rynku może być już nawet 90 tys. lokali należących do funduszy inwestycyjnych, szacuje Przemysław Chimczak-Bratkowski z ThinkCo i Fundacji Rynku Najmu. Z kolei Katarzyna Kuniewicz, Head of Residential Research w obido i Otodom ocenia, że realizacja jedynie obecnie znanych planów funduszy spowoduje czterokrotny wzrost rynku najmu instytucjonalnego w Polsce w tzw. sektorze living. Dwie przykładowe transakcje z 2021 r. ilustrują, z jaką skalą inwestycji mamy do czynienia: fundusz NREP kupił ponad tysiąc, a Heimstaden Bostad 2,5 tys. mieszkań w Warszawie. Pierwsza transakcja opiewała na 450 mln zł, a druga na 1,4 mld zł.

Czy jest się czego obawiać?

Jednym z problemów, na które zwracają uwagę przeciwnicy funduszy, jest możliwa redukcja liczby lokali na sprzedaż i zajmowanie przez ten sektor gruntów o przeznaczeniu mieszkaniowym. Ekspertka obido i Otodom Katarzyna Kuniewicz zauważa jednak, że te obawy nie znajdują potwierdzenia w statystykach i wpływ tego czynnika może być ograniczony.

–Jeszcze w 2020 roku 80% transakcji o tym charakterze obejmowało budynki realizowane na gruntach o przeznaczeniu mieszkaniowym, czyli takich, na których mogłyby również powstać mieszkania na sprzedaż. Tymczasem już w 2021 roku udział transakcji z budynkami zlokalizowanymi na tego typu gruntach był wyraźnie mniejszy i wyniósł 56%. Działo się tak dlatego, że wraz ze wzrostem liczby transakcji, skłonność funduszy do zakupów lokali budowanych na gruntach usługowych i mieszanych wyraźnie wzrosła – wskazuje Kuniewicz.

Przemysław Chimczak-Bratkowski ocenia, że mieszkania oferowane przez fundusze inwestycyjne oznaczają dodatkowy napływ mieszkań na rynek, nie oddziałując przy tym na takie jego segmenty, jak agencje nieruchomości.

– Trudno mówić o wpływie funduszy na agencje rynku mieszkaniowego, które operują mieszkaniami z rynku wtórnego. Nie należy się też obawiać zmniejszenia znaczenia rynku mieszkań własnościowych – nawet na bardzo rozwiniętych rynkach rozproszona własność stanowi zdecydowaną większość – komentuje ekspert z Fundacji Rynku Najmu.

Rynek mieszkań potrzebuje nowych lokali, tymczasem klienci nie zawsze znajdują na nim to, czego szukają – przede wszystkim pod względem jakościowym. Zdaniem Przemysława Chimczaka-Bratkowskiego, fundusze są szansą na podniesienie jakości mieszkań, np. w zakresie standardu wykończenia oraz obsługi.

Rozwój funduszy inwestycyjnych może też wpłynąć korzystnie na postrzeganie rynku mieszkań na wynajem. Najem instytucjonalny to stabilność, co nie zawsze jest gwarantowane przez wynajęcie mieszkania od osoby prywatnej. Według autorów raportu Otodom i Polityki Insight¹ najem instytucjonalny może być jednym z czynników prowadzących do profesjonalizacji rynku najmu. Taka profesjonalizacja powinna przekonać Polaków do wynajmowania mieszkań, obecnie zniechęconych do tej formy użytkowania nieruchomości m.in. niewystarczającą ochroną przed eksmisją. W Polsce jedynie ok. 4% osób mieszka w wynajętych lokalach. Jest to ponad pięciokrotnie mniej niż średnia unijna. Jednocześnie 44% Polaków uważa, że płacenie za wynajem jest nieopłacalne i woli kupić mieszkanie nawet kosztem spłaty wieloletniego kredytu.

Więcej w najnowszym magazynie Lighthouse.

¹ Kwartalnik mieszkaniowy. Raport o sytuacji na rynku mieszkań w IV kwartale 2021 r.