Fakty i mity, czyli polscy właściciele mieszkań na wynajem w najnowszym raporcie Otodom i Polityki Insight

Komu najchętniej Polacy wynajmują swoje mieszkania? Dla ilu z nich mieszkanie na wynajem to sposób na bezpieczną inwestycję? Gdzie sami mieszkają na co dzień? Co powstrzymuje Polaków przed zakupem mieszkania na wynajem? Między innymi na te pytania odpowiadają autorzy najnowszego Kwartalnika Mieszkaniowego Otodom i Polityki Insight^[1], który tym razem jest poświęcony osobom oferującym mieszkania na wynajem.

Wokół tematu najmu narosło sporo mitów, które burzy najnowszy raport Otodom i Polityki Insight. W wydaniu za drugi kwartał 2022 r. pod lupę bierzemy portret wynajmujących w Polsce i mierzymy się ze stereotypami, które narosły wokół właścicieli mieszkań na wynajem.

Właściciele mieszkań na wynajem są zamożni – mit

Wbrew pozorom oferujący mieszkania na wynajem to niekoniecznie osoby o wysokich zarobkach. Najliczniejszą grupę wśród nich stanowią bowiem wynajmujący o przeciętnych dochodach – 15 proc. zarabia między 3 tys. a 4 tys. zł na osobę, a co dziesiąty mniej niż 2 tys. zł^[2]. Na grupę o niższych dochodach składają się głównie trzy typy wynajmujących: starsze samotne osoby – zwłaszcza wdowy i wdowcy, osoby z niższym wykształceniem z mniejszych miast oraz, co zaskakujące, studenci wynajmujący swoje pierwsze mieszkanie. Ci ostatni to niemal ¼ wszystkich wynajmujących.

Oferujący lokale na wynajem najczęściej mieszkają w dużych miastach – mit

Typowy wynajmujący mieszka na wsi. Aż 29 proc. deklaruje, że mieszka na terenach nieposiadających praw miejskich, a kolejne 10 proc. w miasteczku poniżej 10 tys. mieszkańców. Jak to wytłumaczyć? W wielu przypadków mowa nie o stereotypowej wsi, ale o miejscowościach będących sypialniami dużych miast, gdzie znajduje się wiele osiedli domków jednorodzinnych. Autorzy raportu oceniają, że to właśnie w takich miejscach mieszkają przede wszystkim właściciele mieszkań, którzy się ustatkowali, są w sile wieku i prawdopodobnie niedawno wyprowadzili się z miasta, a swoje dotychczasowe mieszkanie, zdecydowali się przeznaczyć na wynajem.

Osoby wynajmujące mieszkania same często są najemcami – prawda

Rzeczywiście, wielu wynajmujących to jednocześnie najemcy. Aż 15 proc. osób, które odnajmują innym swoje lokum, mieszka obecnie w nieruchomości wynajmowanej od prywatnych właścicieli, 8 proc. zajmuje mieszkanie spółdzielcze lokatorskie, a kolejne 6 proc. – mieszkanie komunalne wynajmowane na preferencyjnych warunkach od gminy. W rezultacie 65 proc. wynajmujących mieszka w posiadanym na własność domu lub mieszkaniu. Dla porównania, jeśli weźmiemy pod uwagę wszystkich mieszkańców Polski, aż 83 proc. mieszka „na swoim” – ta różnica pokazuje, że wynajmujący są mniej przywiązani do własności niż reszta społeczeństwa. Na to wskazują także ich deklaracje: dla 54 proc. wynajmujących posiadanie jest „zdecydowanie ważne”, podczas gdy średnia dla Polski wynosi już 69 proc.

Polacy często kupują mieszkania, aby następnie je wynająć – mit

Okazuje się, że grupa osób traktująca mieszkanie jako inwestycję jest stosunkowo niewielka. Tylko 14 proc. z nich nabywa mieszkanie w tym celu. Są to przede wszystkim osoby lepiej wykształcone, o wyższych dochodach (co piąty w tej grupie zarabia ponad 10 tys. zł netto), same użytkujące mieszkanie własnościowe oraz – co zaskakuje – bardzo młode, ponieważ co trzecia osoba oferująca na wynajem dwa mieszkania lub więcej ma mniej niż 30 lat.

Wynajmujący wolą mieszkania gotowe od tych do remontu – prawda

Wynajmujący wolą kupić mieszkanie, które wystarczy tylko umeblować i już można się do niego wprowadzać. Na przeprowadzenie remontu nowego mieszkania gotowa jest mniejszość, czyli 35 proc. Dotyczy to także tych, którzy oferują na wynajem więcej niż jeden lokal. Taką strukturę preferencji potwierdza rosnąca liczba dostępnych w ostatnich latach w serwisie Otodom ofert tzw. „gotowców inwestycyjnych”, czyli mieszkań specjalnie przygotowanych pod wynajem, które wystarczy kupić i można od razu wystawić je w ofercie.

Umowa na czas określony to najpowszechniejsza, ale nie najbardziej preferowana przez wynajmujących forma kontraktu – prawda

Najwięcej wynajmujących podpisuje umowy na czas określony. 42 proc. respondentów zawarło zwykłą umowę najmu na czas określony, a kolejne 15 proc. umowę najmu okazjonalnego^[3]. Z kolei co trzeci wynajmujący zawarł z najemcą zwykłą umowę na czas nieokreślony.Co ciekawe, jedynie połowa właścicieli mieszkań jest zadowolona z formy zawartej umowy. W zdecydowanej większości zadowoleni to ci, którzy zawarli umowy najmu okazjonalnego. Taki właśnie kontrakt chciałoby też zawrzeć 22 proc. osób oferujących obecnie umowy na czas określony oraz 14 proc. oferujących umowy na czas nieokreślony.

Właściciele mieszkań mają opory przed wynajmowaniem mieszkań rodzinom z dziećmi – mit

Wynajmujący nie mają oporów przed wynajmowaniem mieszkań rodzinom z dziećmi – jedynie 11% z nich zwraca na to uwagę. Ta dość niska liczba wskazań pokazuje, że wynajmujący mają raczej zaufanie do przyszłych najemców i nie obawiają się zniszczeń wyrządzonych przez dzieci czy tego, że najemcy przestaną nagle płacić czynsz i że nie będzie można ich eksmitować. Również obecność zwierząt (13%) czy narodowość najemcy nie stanowi większego problemu (13%). Kto zatem wzbudza największą obawę wynajmujących? Okazuje się, że palacze! Co czwarty właściciel mieszkania zwraca uwagę na to, czy najemca jest osobą palącą.

Według wynajmujących najemcy nie szanują sąsiadów lub mieszkań, które wynajmują – prawda

Tak uważa zdecydowana większość, bo aż 70 proc. respondentów. Przekonanie o braku kultury wśród najemców to część głęboko zakorzenionych w powszechnej świadomości przeświadczeń, które niektórych mogą odstraszać od inwestycji w nieruchomości na wynajem. Ta opinia jest najbardziej rozpowszechniona wśród najstarszych respondentów (85 proc.) oraz tych dopiero zamierzających wynająć swój lokal innym (75 proc.). Co ciekawe, wśród osób, które już wynajmują mieszkania innym, a zatem mają możliwość skonfrontować tę opinię z rzeczywistością, ten odsetek maleje – do 64 proc.

Więcej danych w Kwartalniku Mieszkaniowym Q2 2022 na blogu Otodom.

^[1] https://www.otodom.pl/wiadomosci/raporty/kwartalnik-mieszkaniowy-iiq22-polityka-insight-otodom

^[2] Badanie ankietowe przeprowadzone metodą CAWI przez Minds&Roses na zlecenie Otodom na reprezentatywnej grupie dorosłych Polaków uzupełnione o wyniki ankiet wśród grupy najemców prowadzonych przez Minds&Roses oraz Otodom. Badania zostały przeprowadzone między 19 stycznia a 10 lutego 2022 r. Powyższe dane zostały uzupełnione o wyniki z badania ankietowego NBP z 2020 r.

^[3] Umowa najmu okazjonalnego ma oznaczony czas trwania, który nie może być dłuższy niż 10 lat.